هارد دیسک (Hard Disk Drive) یا درایو دیسک سخت (HDD)، یکی از انواع رسانه ذخیره سازی و از مهمترین اجزای رایانه است که وظیفه ذخیره سازی دائمی اطلاعات را بر عهده دارد. این قطعه از صفحات مغناطیسی چرخان، هد خواندن و نوشتن، بازوی محرک و برد کنترلر تشکیل شدهاست.
اطلاعات روی سطوح مغناطیسی صفحات دیسک به صورت دودویی ذخیره میشوند. هارد یک یا چند پلاتر دارد که داخل محفظهای با هوای ایزوله قرار دارند و اطلاعات با هد مغناطیسی روی پلاتر نوشته میشود. این هد با سرعت زیاد روی پلاترها میچرخد. بازوی محرک وظیفه جابجا کردن هد روی دیسک را بر عهده دارد و برد کنترلر نیز عملیات مربوط به خواندن و نوشتن اطلاعات را کنترل میکند.
هارد دیسکها در ظرفیتها و سرعتهای مختلفی به بازار عرضه میشوند. هر هارد دیسکی فضای مشخصی دارد که بخشی از آن به صورت اتوماتیک برای سیستمعامل و نصب بکاپ استفاده میشود و باقی فضا برای اطلاعات شما باقی میماند. ظرفیت هارد دیسک با واحدهای گیگابایت (GB) و ترابایت (TB) اندازه گیری میشود. سرعت هارد دیسک نیز با پارامترهایی مانند RPM (دور در دقیقه) و نرخ انتقال داده سنجیده میشود.
اولین هارد درایو در سال 1956 توسط IBM و رینالد جانسون ارائه شد که میتوانست اطلاعات را بازنویسی کند. اولین نسخه تجاری هارد، فقط 5 مگابایت ظرفیت داشت و بسیار گران (در حدود 50000 دلار) بود. در سال 1960، فلاپی دیسک توسط IBM عرضه شد که فقط دارای قابلیت خواندن اطلاعات بود. در سال 1972، اولین درایو با قابلیت خواندن و نوشتن عرضه شد که در کنار فلاپی، اساس هارد اولیه را تشکیل دادند.
در سال 1980، شرکت IBM اولین هارد با ظرفیت 1 گیگابایت را ارائه داد. این هارد حدود 250 کیلوگرم وزن داشت! در ادامه در سال 1983 اولین درایو 3.5 اینچی به بازار عرضه شد که از ظرفیت 10 مگابایت برخوردار بود. شرکت سیگیت، اولین شرکتی بود که هاردهای امروزی با سرعتهای بالا را به دنیا معرفی کرد.
قطعات داخلی هارد مغناطیسی عبارتند از: